Welkom
in de archieven van de Nederlandse mime. U vindt hieronder een waaier aan historische bronnen en diverse onderzoeksmaterialen die voortkomen uit het postdoc onderzoek van Marijn de Langen aan de Amsterdamse Hogeschool voor de kunsten.
Welcome to the Dutch Mime Archives. This website gives visibility to the archives of Dutch Mime. Below you will find a range of historical sources !and various research materials from Marijn de Langen’s postdoctoral research at the Amsterdam University of the Arts.
Mime archieven feed
Nederlandse Mime nu verkrijgbaar / Dutch Mime now available!
Dutch Mime (English edition)
Na jarenlang onderzoek en archiefwerk is Marijn
de Langens boek Dutch Mime eindelijk gedrukt! De
publicatie (350 pagina’s, full colour, ruim 250 afbeeldingen) verschijnt in een
Engelse en een Nederlandse taalversie. Het is de eerste publicatie van deze
omvang over de unieke traditie van mime in Nederland.
De Engelse vertaling werd verzorgd door Michael Blass en Steve Green. Grafisch ontwerper Connie Nijman verzorgde de vormgeving en het drukwerk was in handen van de vakmensen van Zwaan Lenoir in Wormerveer. Het boek is uitgegeven door Amsterdam University Press i.s.m. DAS Publishing.
Tijdens het Nederlands Theaterfestival 2022 werd het boek ‘Dutch Mime’ in de Amsterdamse Stadsschouwburg gelanceerd. Het boek vormde tevens de opmaat voor het Mime Futurity Symposium, dat plaatsvond aan de Academie voor Theater en Dans in Amsterdam, tussen 30 augustus en 3 september.
Bestel het boek hier (in 2 talen beschikbaar).
Nederlandse Mime, Nederlandse editie (groen), 352 pagina’s full color, ISBN 978-90-485-5820-9, Amsterdam University Press & DAS Publsihing.
De Engelse vertaling werd verzorgd door Michael Blass en Steve Green. Grafisch ontwerper Connie Nijman verzorgde de vormgeving en het drukwerk was in handen van de vakmensen van Zwaan Lenoir in Wormerveer. Het boek is uitgegeven door Amsterdam University Press i.s.m. DAS Publishing.
Tijdens het Nederlands Theaterfestival 2022 werd het boek ‘Dutch Mime’ in de Amsterdamse Stadsschouwburg gelanceerd. Het boek vormde tevens de opmaat voor het Mime Futurity Symposium, dat plaatsvond aan de Academie voor Theater en Dans in Amsterdam, tussen 30 augustus en 3 september.
Bestel het boek hier (in 2 talen beschikbaar).
Nederlandse Mime, Nederlandse editie (groen), 352 pagina’s full color, ISBN 978-90-485-5820-9, Amsterdam University Press & DAS Publsihing.
After years of
research and archive work Marijn de Langen's book Dutch Mime is almost ready
to go to the printer... The publication (350 pages, full colour, over 250
illustrations) appears in an English and a Dutch language version. It is the
first publication of this size about the unique tradition of mime in the
Netherlands.
The English
translation was done by Michael Blass and Steve Green, the graphic design is from Connie
Nijman and it was printed by the craftspeople of Zwaan Lenoir in Wormerveer. The book is published by Amsterdam University Press in collaboration with DAS
Publishing.
During the Dutch
Theatre Festival 2022 the
book 'Dutch Mime' was launched in the Amsterdam Stadsschouwburg. The book was also the prelude to the Mime Futurity
Symposium, which took place at the Academy for Theatre and Dance in
Amsterdam, between 30 August and 3 September.
Order your copy here (in English available).
Dutch Mime, English edition (fluorescent red), 352 pages full color, ISBN 978-90-485-5813-1, Amsterdam University Press & DAS Publsihing.
Phoa Yan Tiong was een belangrijke docent op de Mime Opleiding in Amsterdam. Sinds 1965 gaf hij les op de voorloper van de Mime Opleiding, de School voor Bewegingstheater op basis van Mime, en vervolgens tot 1986 op de Mime Opleiding.
Hij groeide op in Batavia in voormalig Nederlands-Indië en begon vanaf 1948 in Nederland Tai Chi Ch’uan te geven. Daarnaast was hij professioneel goochelaar. Op de Mime Opleiding gaf Phoa Wushu, een martiale bewegingskunst. Tot ver in de jaren tachtig oefende Phoa door middel van zijn lessen een grote invloed uit op vele generaties mimespelers in Nederland. In 1986 werd hij opgevolgd door Jon Silber. Dit werkschrift uit 1981 werd mij ter beschikking gesteld door Loek Kawilarang, waarvoor ik hem zeer dankbaar ben.
Hij groeide op in Batavia in voormalig Nederlands-Indië en begon vanaf 1948 in Nederland Tai Chi Ch’uan te geven. Daarnaast was hij professioneel goochelaar. Op de Mime Opleiding gaf Phoa Wushu, een martiale bewegingskunst. Tot ver in de jaren tachtig oefende Phoa door middel van zijn lessen een grote invloed uit op vele generaties mimespelers in Nederland. In 1986 werd hij opgevolgd door Jon Silber. Dit werkschrift uit 1981 werd mij ter beschikking gesteld door Loek Kawilarang, waarvoor ik hem zeer dankbaar ben.
Phoa Yan Tiong was an important teacher at the Mime School in Amsterdam. Since 1965 he was involved as a teacher at the predecessor of the Mime School (founded in 1968), the School for Movement Theatre based on Mime. Phoa grew up in Batavia in the former Dutch East Indies and started teaching Tai Chi Ch'uan in the Netherlands from 1948. He was also a magician. In the Mime School, Phoa taught Wushu, a martial movement art. Well into the 1980s, Phoa exerted a great influence on many generations of mime performers through his teaching. In 1986, he was succeeded by Jon Silber. This 1981 workbook was made available to me by Loek Kawilarang, for which I am very grateful.
IDV WERKSCHRIFT Nr15, back side of the workbook (magazine). Photo’s by Frederice van Faasse.
Tussen
30 augustus en 3 september 2022 vond op de Academie voor Theater en Dans aan de
Jodenbreestraat 3 in Amsterdam en op verschillende andere locaties in de stad
(de Ruimte, Stadsschouwburg, Club Church, de Mimefabriek), het Mime Futurity
Symposium plaats. Het symposium werdt georganiseerd door de Mime
Opleiding aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, in samenwerking met
DAS Research. De directe aanleiding vormde het verschijnen van de publicatie
‘Dutch Mime’ (verkrijgbaar in een Engelse en een Nederlandse taalversie), van
Marijn de Langen. De unieke legacy van mime in Nederland werd gevierd, in
een week vol met gesprekken, workshops, ontmoetingen, dansen en muziek.
Mime Futurity Symposium
(new
movements
generate
new thoughts)
Between August 30 and
September 3, 2022, the Mime Futurity Symposium was held at the Academy for
Theater and Dance at Jodenbreestraat 3 in Amsterdam, and at various other
locations in the city (de Ruimte, Stadsschouwburg, Club Church, de Mimefabriek).
The symposium was organized by the Mime School in collaboration with DAS
Research at the Amsterdam University of the Arts. The incentive was the
appearance of the publication ‘Dutch Mime’ (available in an English and a Dutch
language version), by dr. Marijn de Langen. The unique legacy of
mime in the Netherlands was celebrated, in a week full of talks, workshops, encounters,
dancing and music.
Beelden van BEWTH, uit het archief van fotograaf Rob Houkes
1
2
3Fotograaf Rob Houkes bezocht het Decroux cafe 2020, en diepte vervolgens uit zijn eigen archief een serie foto’s op die hij maakte in 1968 van repetities van mimegroep BEWTH. Zie hiernaast drie van deze foto’s met daarop 1: Luc Boyer, Netta van Pelt, 2: Klaske Bruinsma, Gre Smit, Wim Nabben, 3: Hein Vrasdonk, Gre Smit. Houkes schrijft: “Via we-transfer stuur ik je een aantal foto's die ik maakte tijdens de repetities van BEWTH voor Bossche Bollen in 1968 in de toenmalige repetitieruimte aan de Haarlemmerhouttuinen (bestaat niet meer, nu een verkeersweg). Speciaal voor deze fotosessie in hun kostuums. Ik was nogal een ruige fotograaf toen (nog steeds hoor) en sprong niet al te zuinig met mijn negatieven om. Vandaar nogal wat ‘gebruikssporen. Past wel vind ik.’ Uit een email aan MdL op 19 feb. 202
Dutch photographer Rob Houkes made a visit to the Decroux cafe and then, inspired by the meeting, he extracted from his own archive a series of photographs that he took in 1968 of rehearsals by mime group BEWTH. See here three of these pictures with 1: Luc Boyer, Netta van Pelt, 2: Klaske Bruinsma, Gre Smit, Wim Nabben, 3: Hein Vrasdonk, Gre Smit. Houkes wrote: "Through we-transfer I send you a number of pictures I took during the rehearsals of BEWTH for Bossche Bollen in 1968 in their rehearsal space on the Haarlemmerhouttuinen in Amsterdam city centre (it does not exist anymore, it is now a traffic road). Especially for this photoshoot the performers were dressed up in their costumes. I was quite a rugged photographer at the time (I still am) and didn't use my negatives too sparingly. Hence quite a few 'traces of use' on the photo's. I feel that it kind of fits the work'.
From an email to MdL, 19 feb 2020Film Bossche Bollen van BEWTH, 1969
Een film van de roemruchte voorstelling Bossche Bollen van bewegingstheater BEWTH, gemaakt door Marcus van Hoorn in 1969. Spelers: Nanneke Bakker, Luc Boyer, Klaske Bruinsma, Naomi Duveen, Arnold Hamelberg, Netta van Pelt, Gre Koerse, Wim Nabben, Frits Vogels, Johan Vonk, Hein Vrasdonk, Ben Zwaal.
Bossche Bollen, deel 1
Bossche Bollen, deel 2
A film from the illustrious performance Bossche Bollen by movement theater BEWTH, created by Marcus van Hoorn in 1969. Performers: Nanneke Bakker, Luc Boyer, Klaske Bruinsma, Naomi Duveen, Arnold Hamelberg, Netta van Pelt, Gre Koerse, Wim Nabben, Frits Vogels, Johan Vonk, Hein Vrasdonk, Ben Zwaal.
Film Etienne Decroux in Amsterdam, door Stefan Felsenthal (1967)
Een film van Stefan Felsenthal (ter beschikking gesteld door diens echtgenote Yolande Bertsch), gemaakt bij de gelegenheid van het bezoek van Etienne Decroux aan de Amsterdamse toneelschool in 1967. (40 min. zwart/wit, Frans gesproken, Nederlands ondertiteld) Na het documentaire gedeelte volgt een discussie over het werk van Decroux met Sonia Gaskell, Koert Stuyf, Frits Vogels, Max Dooyes, Erik Vos, en Yolande Bertsch o.l.v. David Koning.
A film by Stefan Felsenthal (courtesy of his wife Yolande Bertsch), made on the occasion of Etienne Decroux's visit to the Amsterdam Acting School in 1967 (40 min. black and white, French spoken, Dutch subtitled). The documentary part is followed by a discussion of Decroux's work with Sonia Gaskell, Koert Stuyf, Frits Vogels, Max Dooyes, Erik Vos, and Yolande Bertsch conducted by David Koning.
Een film over mimespeler Will spoor, gemaakt door Arthur en Corinne Cantrill, gefilmd in Londen.
Arthur Cantrill schrijft: "Corinne en ik hebben samen aan 'Moving Statics' gewerkt. Ik was verantwoordelijk voor het uitvoeren van de in-camera animatie en superpositie. Will heeft veel bijgedragen aan de film. Hij vergeleek een deel van zijn theaterwerk met animatiefilm en met filmmontage: 'Cutting out, leaving the essentials' (zegt hij in de film). We zagen Wills werk voor het eerst in het Arts Lab, en stelden onszelf aan hem voor. Onze eerste korte film met hem, 'Rehearsal at the Arts Lab', hebben we gemaakt om ons beter vertrouwd te maken met zijn bewegingsfilosofie. Ik heb het filmscript van Moving Statics gevonden, en bijgevoegd is een PDF ervan. Het was getypt op het oude 'foolscap' papier dat niet op de scanner paste, dus het onderste deel van elke pagina wordt herhaald." Uit een e-mail aan MdL, 10 maart 2020
Arthur Cantrill schrijft: "Corinne en ik hebben samen aan 'Moving Statics' gewerkt. Ik was verantwoordelijk voor het uitvoeren van de in-camera animatie en superpositie. Will heeft veel bijgedragen aan de film. Hij vergeleek een deel van zijn theaterwerk met animatiefilm en met filmmontage: 'Cutting out, leaving the essentials' (zegt hij in de film). We zagen Wills werk voor het eerst in het Arts Lab, en stelden onszelf aan hem voor. Onze eerste korte film met hem, 'Rehearsal at the Arts Lab', hebben we gemaakt om ons beter vertrouwd te maken met zijn bewegingsfilosofie. Ik heb het filmscript van Moving Statics gevonden, en bijgevoegd is een PDF ervan. Het was getypt op het oude 'foolscap' papier dat niet op de scanner paste, dus het onderste deel van elke pagina wordt herhaald." Uit een e-mail aan MdL, 10 maart 2020
Filmscript van Moving Statics (1969)
A film about the work of the Dutch mime Will Spoor, filmed by Arthur and Corinne Cantrill in London.
Arthur Cantrill writes: “Corinne and I both collaborated on ‘Moving Statics’. I was responsible for executing the in-camera animation and superimposition. Will contributed a lot to the film. He likened some of his theatre movement work to animated film and to film editing: ‘Cutting out, leaving the essentials’ (he says in the film). We first saw Will’s work at the Arts Lab,and introduced ourselves to him. Our first short film with him, ‘Rehearsal at the Arts Lab’ was made to better familiarise ourselves with his philosophy of movement. I’ve found the filmscipt of Moving Statics, and attached is a PDF of it. It was typed on the old foolscap paper which didn’t fit on the scanner, so the bottom part of each page is repeated.”
From an e-mail to MdL, 10th of March 2020.Het Nieuwe Stilstaan, Wouter Steenbergen, 1994
In 1994 schreef Wouter Steenbergen een beschouwing over zijn eigen spelersschap waarin hij zijn speltechniek ‘het nieuwe stilstaan’ beschrijft, en wat dit voor hem betekent. Hij plaatst dit in een historische context van andere makers en spelers die hem beïnvloed hebben in zijn werk.
In 1994, Wouter Steenbergen wrote a reflection on his own performing in which he describes his self developed technique of 'the new standing still' and what this means to him. He places it in a historical context of other makers and performers who have influenced him in his work.
Een affiche van Heineken Bier voor mime voorstellingen tijdens de Uitmarkt, de opening van het nieuwe culturele seizoen, jaarlijks in augustus. Dateert waarschijnlijk uit de jaren negentig.
A poster by Heineken Beer for mime performances during the Uitmarkt (opening of the new cultural season, every year in August). Probably dates from the 1990s.
A poster by Heineken Beer for mime performances during the Uitmarkt (opening of the new cultural season, every year in August). Probably dates from the 1990s.
De waarde van Nul
In 2015 maakten Suzan Boogeardt en Bianca van der Schoot een ‘dossier Mime’ in het theatervakblad Theatermaker, met als onderwerp ‘de waarde van nul’. Dit is de gelijknamige tekst (TM, april/mei 2015)
In 2015 Suzan Boogeardt and Bianca van der Schoot created a Mime 'dossier' in the Dutch theater magazine Theatermaker, with the topic 'the value of zero'. This is the text of the same name, in Dutch. Hopefully to be translated later. (TM, April/May 2015)
︎ ‘De waarde van nul’ (the value of zero), TM, April/Mei 2015. The article is in Dutch
De derde, kleinschalige editie van het Decroux Cafe!
Op 22 april 2021 vond het derde Decroux Café plaats, in een afgeslankte versie wegens de Corona pandemie. Eén interview, met één gast en een handjevol studenten van het derde jaar van de Amsterdamse mime opleiding als getuigen. Ondanks deze wat sobere opzet was het gesprek met Jan Taks uiterst levendig en inspirerend. Taks studeerde in 1978-1979 in Parijs bij Decroux alvorens hij naar de Amsterdamse mimeopleiding ging. Hij schiep een groot plezier in het uiterst precies werken met de Mime Corporel techniek. Het gesprek met Jan Taks vond plaats op een bijzondere locatie: in de Mimefabriek, een ontmoetingsplek voor de lokale Amsterdamse en de internationale mime community, opgericht in 2020 door Matteo Bifulco (IT), Anastasiia Liubchenko (UA) en Fabian Santarciel de la Quintana (UY). De mimefabriek is gevestigd in een oud schoolgebouw, omgedoopt tot culturele broedplaats in Amsterdam Slotervaart.
Gefilmd door Alessio Reedijk
Op 22 april 2021 vond het derde Decroux Café plaats, in een afgeslankte versie wegens de Corona pandemie. Eén interview, met één gast en een handjevol studenten van het derde jaar van de Amsterdamse mime opleiding als getuigen. Ondanks deze wat sobere opzet was het gesprek met Jan Taks uiterst levendig en inspirerend. Taks studeerde in 1978-1979 in Parijs bij Decroux alvorens hij naar de Amsterdamse mimeopleiding ging. Hij schiep een groot plezier in het uiterst precies werken met de Mime Corporel techniek. Het gesprek met Jan Taks vond plaats op een bijzondere locatie: in de Mimefabriek, een ontmoetingsplek voor de lokale Amsterdamse en de internationale mime community, opgericht in 2020 door Matteo Bifulco (IT), Anastasiia Liubchenko (UA) en Fabian Santarciel de la Quintana (UY). De mimefabriek is gevestigd in een oud schoolgebouw, omgedoopt tot culturele broedplaats in Amsterdam Slotervaart.
Gefilmd door Alessio Reedijk
The third, small-scale edition of the Decroux Cafe!
On April 22, 2021, the third Decroux Cafe took place,
in a slimmed down version due to the Corona pandemic. One interview, with one
guest and a handful of students from the third year of the Amsterdam mime
course as witnesses. Despite this somewhat sober format, the conversation with
Jan Taks was extremely lively and inspiring. Taks studied in Paris with Decroux
in 1978-1979 before attending the Amsterdam mime school. He took great pleasure
in working extremely precisely with the Mime Corporel technique. The
conversation with Jan Taks took place at a special location: at the Mimefabriek
(Mime factory), a meeting place for the local Amsterdam and international mime
community, founded in 2020 by Matteo Bifulco (IT), Anastasiia Liubchenko (UA)
and Fabian Santarciel de la Quintana (UY). The Mimefabriek is located in an old
school building, transformed into a cultural incubator in Amsterdam
Slotervaart.
Filmed by Alessio Reedijk
Marcelo Evelin, Dialogue #1 Marijn de Langen, Marcelo Evelin, Mimefabriek
A Dialogue: gesprek tussen Marcelo Evelin en Marijn de Langen
Op 25
september 2020 vond, op uitnodiging van de Mimefabriek, en ter viering van de opening van
deze nieuwe ontmoetingsplaats in Amsterdam, een dialoog plaats tussen Marijn de
Langen en choreograaf Marcello Evelin. Gefilmd
door Anastasiia Liubchencko.
On 25 September 2020, at the invitation of the Mimefabriek, and in celebration of the opening of this new meeting place for mimers in Amsterdam, a dialogue took place between Marijn de Langen and choreographer Marcello Evelin. Filmed by Anastasiia Liubchencko.
Compositie 1, 2 en 3
Afstudeerproject van mimespeler Wouter Steenbergen, ± 1973 (De video is zonder geluid).
Graduation piece of mime player Wouter Steenbergen, ± 1973 (The video is without sound).
Deze filmopname van mimespeler
Wouter Steenbergen (1950-2000) werd door zijn zoon Gijs Steenbergen onlangs
opgediept uit een doos en gedigitaliseerd. Een groot deel van de film bestaat
uit een mimografie uitgevoerd in een wit grid van negen vlakken op een zwarte vloer,
die Steenbergen inspireerde op een tekening van een elektronische schakeling.
Voordat hij mimespeler werd werkte Steenbergen als elektromonteur bij Philips
in Eindhoven. “Ik zie bijvoorbeeld zo’n vierkantje. Dat is een weerstand, daar
gebeurt iets… er gaan bijvoorbeeld honderd elektronen in en door die weerstand
komen er maar tachtig uit. En dat probeer ik dan door zeer abstracte en
misschien alleen voor mezelf begrijpelijke bewegingen duidelijk te maken.”
Opvallend is met hoeveel precisie, gemak en een vleugje flower power Steenbergen mime corporel techniek gebruikt binnen een geheel eigen universum.Zie voor een interview met Steenbergen over deze filmopname en voorstelling de pdf van de krant ‘The Times of Waste’, elders op deze pagina.
Opvallend is met hoeveel precisie, gemak en een vleugje flower power Steenbergen mime corporel techniek gebruikt binnen een geheel eigen universum.Zie voor een interview met Steenbergen over deze filmopname en voorstelling de pdf van de krant ‘The Times of Waste’, elders op deze pagina.
This film material by mime performer Wouter Steenbergen (1950-2000) was recently unpacked from a archival box by his son Gijs Steenbergen and digitized. A large part of the film consists of a mimography executed in a white grid of nine squares on a black floor, which was inspired by a drawing of an electronic circuit. Before becoming a mime performer Steenbergen worked as an electrician at Philips in Eindhoven. "I see such a little square, for example... That's a resistor, something happens there... a hundred electrons, for example, go in and only eighty come out because of that resistor. And then I try to make that clear through movements, which are very abstract and perhaps only understandable for myself".
It is remarkable with how much precision, ease and a touch of flower power Steenbergen is using Decroux’ mime corporel technique within his very own creation.
For an interview with Steenbergen about this film and performance see the pdf of the newspaper 'The Times of Waste', elsewhere on this page.Decroux Café 2020, met
William Dashwood, Irene Schaltegger en Yolande Bertsch
︎ Uitnodiging Decroux Café 2020/Invite Decroux Café 2019 PDF
De tweede editie van het Decroux Café!
In januari 2019 vond de eerste editie plaats van het Decrux Café: een serie gesprekken met ex-leerlingen van Etienne Decroux. In februari 2020 verwelkomden we met veel plezier opnieuw drie gasten in ons café: William Dashwood, Irene Schaltegger en Yolande Bertsch. Tijdens een interview van ongeveer een uur gingen zij in gesprek met mimewetenschapper Marijn de Langen over hun herinneringen aan Decroux, hun belichaamde kennis, over mime corporel, over beperkingen en mogelijkheden van deze fysieke techniek, en over het overdragen van kennis aan volgende generaties. Iedere avond was een jongere speler/maker/docent te gast om te reageren op het gesprek. Bij William Dashwood was dit Ibelisse Guardia Ferragutti, bij Irene Schaltegger schoof Jochem Stavenuiter aan, en Fleur van den Berg nam deel aan het gesprek met Yolande Bertsch.
The second edition of the Decroux Café!
In January 2019 the Decroux Café was initiated: a series of conversations with former pupils of Etienne Decroux. In February 2020 we were very pleased to welcome three new guests to our café: William Dashwood, Irene Schaltegger and Yolande Bertsch. During an interview lasting approximately one hour, they talked to mime scholar Marijn de Langen about their memories of Decroux, their embodied knowledge, about mime corporel, about the limitations and possibilities of this physical technique, and about passing on knowledge to future generations. Every evening a younger player/maker/teacher was a guest to respond to the conversation. For William Dashwood this was Ibelisse Guardia Ferragutti, for Irene Schaltegger Jochem Stavenuiter joined , and Fleur van den Berg entered the conversation with Yolande Bertsch
William Dashwood tijdens het Decroux Café, 11 Februari 2020.
Irene Schaltegger tijdens het Decroux Café, 12 Februari 2020.
Yolande Bertsch tijdens het Decroux Café, 13 Februari 2020.
Registraties Decroux Café,
11, 12 februari 2020, Sociëteit de Kring Amsterdam, 13 februari Academie voor Theater en Dans, Amsterdam. Camera: Jaqueline van Vught, geluid: Sandro Ligtenberg.
Registrations Decroux Café, 11, 12 februari 2020, Sociëteit de Kring Amsterdam, 13 februari Academie for Theater en Dance, Amsterdam. Camera: Jaqueline van Vught, geluid: Sandro Ligtenberg.
Registrations Decroux Café, 11, 12 februari 2020, Sociëteit de Kring Amsterdam, 13 februari Academie for Theater en Dance, Amsterdam. Camera: Jaqueline van Vught, geluid: Sandro Ligtenberg.
[ONK/INC cover 20]
Poster Mime Forum met/with Will Spoor. New York, French Institute 02/12/1977.
ONK/INC omslag 20: Will Spoor (1927-2014) was een Nederlandse
mimespeler die tussen 1951 en 1956 bij Etienne Decroux in Parijs studeerde.
Spoor hield zich bezig met het ontwikkelen van bewegingsnotaties voor
mimespelers. Hij deed dit onder andere bij mimegroep Waste of Time, opgericht
in 1973. Hij noemde het dynamoritmische
notaties. Op deze poster is hiervan een fragment afgedrukt, waarbij in
analogie met muzieknotatie van links naar rechts de synchrone ontwikkeling van
de beweging van vijf spelers wordt gevisualiseerd. Het betreft een fragment uit
de dynamoritmische notatie voor Fruto en
mal estado, segment uit de voorstelling Waste
of Time III, door Waste of Time (1975).
De gehele originele notatie hiervan is bewaard gebleven (Archief NMC 456).
ONK/INC cover 20: Will Spoor (1927-2014) was a Dutch mime player who studied with Etienne Decroux in Paris between 1951 and 1956. Spoor was engaged in the development of movement notations for mime players. He did this for instance at mime group Waste of Time, founded in 1973. He called it dynamorhythmic notations. On this poster a fragment of one of his notations is printed. In analogy with musical notation, the synchronous development of the movement of five players is visualised from left to right. It is a fragment from the dynamorithmic notation for Fruto en mal estado, segment from the performance Waste of Time III, by Waste of Time (1975). The entire original notation has been preserved (Archive NMC 456).
Studenten van de Mime Opleiding (AHK) doen onderzoek in de Mime Archieven tijdens een research lab o.l.v. Marijn de Langen, oktober 2020.
Students of the Mime Opleiding (AHK) doing research in the Mime Archives, during a research lab led by Marijn de Langen, October 2020.
L︎R: Ruth Borg, Charlotte
Gillain, Rachel Schuit, Tom de Ronde, Gerben Vaillant.
Tom de Ronde (met bewegingsnotaties
van Will Spoor).
Notities/notes Tom de Ronde
NMC cover 490: Voorpagina van een programmaboekje van Théâtre du Mime Etienne Decroux in theater De Kleine Comedie te Amsterdam, januari 1952.
Dit optreden is waarschijnlijk het eerste optreden van Théâtre du Mime Etienne Decroux in Nederland geweest. Het gezelschap presenteerde acht kortere nummers voor de pauze, en na de pauze het langere stuk De Soldaatjes (Les Petits Soldats). Begin jaren vijftig had Decroux twee Nederlandse leerlingen, Erik Vos en Will Spoor. Regisseur Erik Vos beschrijft in zijn boek In de Arena (Bezige Bij, 1999) uitgebreid hoe De Soldaatjes tot stand kwam. Het is onbekend of Vos en/of Spoor meespeelden in deze opvoering in Amsterdam.
Dit optreden is waarschijnlijk het eerste optreden van Théâtre du Mime Etienne Decroux in Nederland geweest. Het gezelschap presenteerde acht kortere nummers voor de pauze, en na de pauze het langere stuk De Soldaatjes (Les Petits Soldats). Begin jaren vijftig had Decroux twee Nederlandse leerlingen, Erik Vos en Will Spoor. Regisseur Erik Vos beschrijft in zijn boek In de Arena (Bezige Bij, 1999) uitgebreid hoe De Soldaatjes tot stand kwam. Het is onbekend of Vos en/of Spoor meespeelden in deze opvoering in Amsterdam.
NMC cover 49: Front page of a programme by Théâtre du Mime Etienne Decroux in theatre De Kleine Comedie in Amsterdam, January 1952.
This performance was probably the first performance of Théâtre du Mime Etienne Decroux in the Netherlands. The company presented eight shorter pieces before the interval, and after the interval the longer piece The Soldiers (Les Petits Soldats). In the early fifties Decroux had two Dutch pupils, Erik Vos and Will Spoor. In his book In de Arena (Bezige Bij, 1999) stage director Erik Vos extensively describes how The Soldiers came into being. It is unknown whether Vos and/or Spoor participated in this performance in Amsterdam.
Decroux Café 2019, met Geraldine Brans, Frits Vogels en Luc Boyer
︎ Uitnodiging Decroux Café 2019/Invite Decroux Café 2019 PDF
Tijdens het Decroux Café 2019, dat plaatsvond
op 15, 16 en 18 januari in de Academie voor Theater en Dans (Amsterdamse
Hogeschool voor de Kunsten) was iedere avond een mimespeler te gast: Geraldine
Brans, Luc Boyer en Frits Vogels. Zij zijn alledrie ex-leerlingen van Etienne
Decroux, die vanaf de jaren dertig van de vorige eeuw in Parijs en New York de mime corporel ontwikkelde. In het
Decroux Café gingen Brans, Boyer en Vogels in gesprek met theaterwetenschapper
Marijn de Langen over hun belichaamde kennis, over mime corporel, over
beperkingen en mogelijkheden van deze fysieke techniek, over het overdragen van
kennis aan volgende generaties.
During the Decroux Café 2019, which took place on 15, 16 and 18 January at the Academy for Theatre and Dance (Amsterdam School of the Arts), every night a mime performer was a guest: Geraldine Brans, Luc Boyer and Frits Vogels. They are all former pupils of Etienne Decroux, who developed the mime corporel in Paris and New York since the 1930s. In the Decroux Café Brans, Boyer and Vogels talked with theatre scholar Marijn de Langen about their embodied knowledge, about mime corporel, about the limitations and possibilities of this physical technique, about passing on
Registraties Decroux Café, 15, 16 & 18 januari 2019, Academie voor Theater en Dans. Camera: Jaqueline van Vught, geluid: Sandro Ligtenberg.
Registrations Decroux Café, January 15, 16 & 18, 2019, Academy of Theatre and Dance. Camera: Jaqueline van Vught, Sound: Sandro Ligtenberg.
Registrations Decroux Café, January 15, 16 & 18, 2019, Academy of Theatre and Dance. Camera: Jaqueline van Vught, Sound: Sandro Ligtenberg.
Collectie
MdL 010: Tijdens
het Decroux Cafe 2019 bracht ex Decroux leerling Geraldine Brans een mapje met
cassettebandjes uit 1974 mee. Op de cassettes nam zij tijdens haar verblijf in
Parijs verschillende lezingen van Decroux op.
Het materiaal is niet verkleefd en wordt op dit moment gedigitaliseerd door geluidstechnicus
Gijs Steenbergen.
Collectie MdL 010: During the Decroux Cafe 2019 ex Decroux student Geraldine Brans brought a folder with cassette tapes from 1974. During her stay in Paris she recorded several Decroux lectures on the cassettes. This vulnerable material is currently being digitized by sound engineer Gijs Steenbergen.
[Collectie MdL 010]
Waste of Time
[ONK/INC omslag 37] 1
[ONK/INC omslag 37] 2
[ONK/INC omslag 37] 3
[ONK/INC omslag 37] 4
[ONK/INC omslag 37] 5
ONK/INC omslag 37: Vijf repetitiefoto’s van mimegroep Waste of Time, waarschijnlijk uit 1973/1974, fotograaf onbekend.
Mimegroep Waste of Time werd in 1973 opgericht. Op deze repetitiefoto’s zijn onder andere te zien (van links naar rechts) op foto 1: Will Spoor, Chaim Levano, Guus de Mol, foto 2: onbekend, Geraldine Brans, Ellen Uitzinger, Will Spoor, onbekend, foto 3 en 4: onbekend, foto 5: Will Spoor en Ellen Uitzinger.
Mimegroep Waste of Time werd in 1973 opgericht. Op deze repetitiefoto’s zijn onder andere te zien (van links naar rechts) op foto 1: Will Spoor, Chaim Levano, Guus de Mol, foto 2: onbekend, Geraldine Brans, Ellen Uitzinger, Will Spoor, onbekend, foto 3 en 4: onbekend, foto 5: Will Spoor en Ellen Uitzinger.
ONK/INC omslag 37: Five photos of rehearsals from mime group Waste of Time, probably dating from 1973/1974, photographer unknown.
Mimegroep Waste of Time was founded in 1973.
On these rehearsal photos you can see (from left to right) on photo 1: Will
Spoor, Chaim Levano, Guus de Mol, photo 2: unknown, Geraldine Brans, Ellen
Uitzinger, Will Spoor, unknown, photo 3 and 4: unknown, photo 5: Will Spoor and
Ellen Uitzinger.
[NMC omslag
490]
NMC omslag
490: Recensie
van (waarschijnlijk) het eerste optreden van Théâtre du Mime Etienne Decroux in
Nederland (januari 1952, theater De Kleine Comedie te Amsterdam) geschreven
door W. Jos. De Gruyter in de krant Het
Vaderland.
Review of (presumably) the first performance of Théâtre du Mime Etienne Decroux in the Netherlands (January 1952, theatre De Kleine Comedie in Amsterdam) written by W. Jos. De Gruyter in the newspaper Het Vaderland.
Review of (presumably) the first performance of Théâtre du Mime Etienne Decroux in the Netherlands (January 1952, theatre De Kleine Comedie in Amsterdam) written by W. Jos. De Gruyter in the newspaper Het Vaderland.
[Collectie
MdL 001]Collectie
MdL 001: Eerste
pagina van een zelfinterview van Jan Bronk (1928-1985), mimespeler en directeur
van de Stichting Nederlandse Pantomime. Elsevier, 4 mei 1968.
Jan Bronk, Tine de Vries en Ben Minoli richtten in 1952 in Amsterdam de Stichting Nederlandse Pantomime op (SNP). Bronk was tot 1969 directeur, toen de SNP overging in het Nederlands Mime Centrum. De SNP speelde voorstellingen voor zowel kinderen als volwassenen en verzorgde cursussen. In 1954 ontstond als onderdeel van de SNP de eerste school voor professionele (panto)mimespelers in Nederland onder leiding van Bronk: De Nederlandse mimeschool.
Jan Bronk, Tine de Vries en Ben Minoli richtten in 1952 in Amsterdam de Stichting Nederlandse Pantomime op (SNP). Bronk was tot 1969 directeur, toen de SNP overging in het Nederlands Mime Centrum. De SNP speelde voorstellingen voor zowel kinderen als volwassenen en verzorgde cursussen. In 1954 ontstond als onderdeel van de SNP de eerste school voor professionele (panto)mimespelers in Nederland onder leiding van Bronk: De Nederlandse mimeschool.
Collectie
MdL 001: First
page of a self-interview by Jan Bronk (1928-1985), mime player and director of
the Dutch Pantomime Foundation. Elsevier, May 4, 1968.
Jan Bronk, Tine de Vries and Ben
Minoli founded the Dutch Pantomime Foundation (SNP) in Amsterdam in 1952. Bronk
was director until 1969, when the SNP became the Dutch Mime Centre (Nederlands
Mime Centrum, NMC). The SNP played performances for both children and adults
and provided courses. In 1954, as part of the SNP, the first
Verslag van een studie aan de Ecole de Mime D’Etienne Decroux
Bibliotheek ATD Amsterdam 19.0 PRON v: Studieverslag
van mimespeler Anja Pronk over haar leerperiode bij Etienne Decroux in Parijs,
1978-1980.Pronk schreef een uniek verslag over haar tijd
bij Decroux, met vele citaten, kleine afbeeldingen en tekeningen en concrete
beschrijvingen van de mime corporel training.
Bibliotheek ATD Amsterdam 19.0 PRON v: Study report by mime player Anja Pronk about her study with Etienne Decroux in Paris, 1978-1980.Pronk wrote a unique report about her time with Decroux, with many citations, small images and drawings and concrete descriptions of the mime corporal training.
[Collectie
MdL 002]
Op de valreep: 16 redenen om mime corporel te (be)oefenen
Collectie
MdL 002: Op de valreep: 16 redenen om mime corporel te (be)oefenen’, geschreven door
Frits Vogels in februari 2019 na afloop van het Decroux Cafe.
Frits Vogels is mimespeler en maker. Hij is sinds 1954 betrokken bij de ontwikkeling van de Nederlandse mime. Hij stond aan de basis van De Nederlandse Mimeschool, die onderdeel uitmaakte van de Stichting Nederlandse Pantomime. In 1965 vertrok hij bij deze stichting en richtte samen met Arnold Hamelberg de avantgardistische School voor Bewegingstheater op basis van mime op. In 1968 werd hij de eerste artistiek leider van de Mime Opleiding (Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten). Hij was als speler en maker (mede)oprichter van verschillende gezelschappen: BEWTH, Griftheater en SLeM. Recent werkte hij samen met Johannes Bellinkx.
Frits Vogels is mimespeler en maker. Hij is sinds 1954 betrokken bij de ontwikkeling van de Nederlandse mime. Hij stond aan de basis van De Nederlandse Mimeschool, die onderdeel uitmaakte van de Stichting Nederlandse Pantomime. In 1965 vertrok hij bij deze stichting en richtte samen met Arnold Hamelberg de avantgardistische School voor Bewegingstheater op basis van mime op. In 1968 werd hij de eerste artistiek leider van de Mime Opleiding (Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten). Hij was als speler en maker (mede)oprichter van verschillende gezelschappen: BEWTH, Griftheater en SLeM. Recent werkte hij samen met Johannes Bellinkx.
Collectie
MdL 002: (Roughly translates as) ‘At the last minute: 16 reasons to practice
mime corporel, article written by Frits Vogels in February 2019 after the
Decroux Cafe.
Frits Vogels is a mime performer and maker. He has been involved in the development of Dutch mime since 1954. He was one of the founders of The Dutch Mime School, which was part of the Dutch Pantomime Foundation (SNP). In 1965 he left this foundation and together with Arnold Hamelberg founded the avant-garde School for Movement Theatre based on mime. In 1968 he became the first artistic director of the Mime Opleiding (Amsterdam University of the Arts). As player and creator he was (co)founder of several companies: BEWTH, Griftheater and SLeM. Recently he collaborated with Johannes Bellinkx.
Er is
niet alleen een groot papieren archief rondom de Nederlandse mime, waaruit op
deze site diverse stukken worden getoond, er bestaan ook films. In het
promotie-onderzoek van Marijn de Langen spelen met name de zwart/wit films uit
de jaren zestig en zeventig een belangrijke rol, zij heeft hiervan in de loop
der tijd een persoonlijke collectie aangelegd. We zijn op zoek naar manieren om
deze films in de toekomst zoveel mogelijk op deze site te delen.
Not only is there a large paper archive about
the Dutch mime, from which various pieces are shown on this site, there are
also films. In Marijn de Langen's doctoral research, black and white films from
the sixties and seventies in particular play an important role; over the years
she has built up a personal collection of these. We are looking for ways to
share these films as much as possible on this site in the future.
[Collectie MdL 003]
Collectie
MdL 003: Filmmaker
Arthur Canthrill beplakt mimespeler Will Spoor met karton tijdens de opnames
van de film Moving Statics (Arthur
& Corinne Canthrill, London 1969). Foto: Corinne Canthrill.
Filmmaker Arthur Canthrill is fastening
cardboard on mime player Will Spoor during the shooting of the film Moving
Statics (Arthur & Corinne Canthrill, London 1969). Photo: Corinne Canthrill.
Collectie
MdL 004 & 005: Het
onregelmatig verschijnend tijdschrift IDEE met artikelen over mime verscheen
van 1963 tot 1965 als uitgave van de Stichting Nederlandse Pantomime, onder
hoofdredactie van Frits Vogels. In januari 2020 produceerde Vogels – na een
tussenpoos van 55 jaar! – een nieuwe aflevering van het tijdschrift: IDEE 2020.
In 1965 begon de werkgroep van de School
voor Bewegingstheater te werken aan een kaartsysteem: docenten en
leerlingen vormden een werkgroep die een naslaglijst wilden maken van termen
uit de mime corporel. Zij werkten hieraan door tot 1970. De weerslag van deze
kaartenbak is te vinden in IDEE 2020. Studenten van de mime opleiding
onderzoeken tijdens het Decroux Lab 2020 of deze kaartenbak voor hen nog
bruikbaar en leesbaar is.
[Collectie MdL 004 & 005]
︎︎︎IDEE 2020, Frits Vogels
︎︎︎IDEE 1963, Stichting Nederlandse Pantomime Tijdschrift / Magazine
Collectie MdL 004 & 005: The irregularly appearing magazine IDEE contained articles on Dutch mime, and appeared from 1963 to 1965 as a publication of the Stichting Nederlandse Pantomime (Dutch Pantomime Foundation), under the editorship of Frits Vogels. In January 2020 Vogels produced - after an interval of 55 years! - a new issue of the magazine: IDEE 2020. It contains several articles. In 1965 the working group of the ‘School voor Bewegingstheater’ (School for Movement Theatre) started to work on a card system: teachers and pupils formed a working group that wanted to make a reference list of terms from the mime corporel. They worked on this until 1970. The reflection of this card system can be found in IDEE 2020. During the Decroux Lab 2020, students of the mime school will investigate whether this card box is still usable and readable for them.
[Archief NMC omslag 656] ︎Archief NMC omslag 656: Pagina
uit de tweetalige krant Times of Waste die
in 1973 uitgegeven werd door mimegroep Waste of Time. Op de linker foto mimespeler
Ellen Uitzinger, rechts mimespeler Fran Waller Zeper.
De groep heeft ongeveer een jaar later een tweede nummer van de Times of Waste uitgegeven. Deze krant is ook te vinden in de Mime Archieven.
De groep heeft ongeveer een jaar later een tweede nummer van de Times of Waste uitgegeven. Deze krant is ook te vinden in de Mime Archieven.
Archief NMC omslag 656: Page from the bilingual newspaper Times of Waste published in 1973 by mime group Waste of Time. On the left mime performer Ellen Uitzinger, on the right mime performer Fran Waller Zeper.Around a year later, the group published a second issue of the Times of Waste, which is also kept in the Mime Archives.
[Collectie
MdL 006]︎Volledige/complete PDFCollectie
MdL 006: Vragenlijst
met betrekking tot de Mime Archieven, opgesteld in november 2019 door studenten
van de Mime Opleiding tijdens een research lab in het archief o.l.v. Marijn de
Langen. List of
questions regarding the Mime Archives, drawn up in November 2019 by students of
the Mime Opleiding during a research lab in the archive led by Marijn de
Langen.
Archief
NMC omslag 490: Voorkant
van een programmaboekje van Théâtre du mime Etienne Decroux uit 1952.Front
of a programme booklet by Théâtre du mime Etienne Decroux from 1952.
Pantomime-theater voor de jeugd
[Archief SNP omslag 622] Programmaboekje
van de kindervoorstelling De Beer en de Mensen van Carroussel in 1962.
Programme
booklet of the children's performance De
Beer en de Mensen (the bear and the people) by Carroussel in 1962.
Collectie
MdL 007: Foto
van maquette van het ONK Hotel, een voorstelling van de mimegroep ONK Theater
Overal, datum onbekend (jaren ’80).
Photo of scale model of the ONK Hotel, a
performance of the mime group ONK Theater Overal, date unknown (80s).
[Collectie
MdL 007]
[Collectie MdL 008] Rooster van de Nederlandse Mime School, seizoen 1962-1963.
Timetable of the Dutch Mime School, season 1962-1963.
Archief
NMC omslag 365: Interviews gehouden door Robert Steijn met drie
mimegezelschappen: BEWTH, Nieuw West en Perspekt in 1985.
Interviews held by Robert Steijn with three mime
companies: BEWTH, Nieuw West and Perspekt in 1985.
[Collectie
MdL 009]
Brochure van het Nederlands Mime Centrum in 1969.
In 1969
werd het Nederlands Mime Centrum opgericht, dat zich ten doel stelde
informatie, adviezen, documentatie en onderzoek op het gebied van mime in
Nederland aan te bieden. In 1992 ging het Mime Centrum op in Theaterinstituut
Nederland. Het archief van het NMC (1969-1992) is 15,6 strekkende meter lang en
slechts grofweg geïnventariseerd. (zie voor meer informatie hier)
In 1969, the Dutch Mime Centre was
established, with the aim of providing information, advice, documentation and
research in the field of mime in the Netherlands. In 1992, the Mime Centre
became part of the Dutch Theatre Institute. The archive of the NMC (1969-1992)
is 15.6 linear meters long and only roughly inventoried. (for more information
see here)
Mime in Nederland: Les Enfants (terribles) du paradis
[collectie MdL 00?]Artikel uit tijdschrift Etcetera ‘Mime in Nederland: les Enfants (terribles) du paradis’ ETCETERA jaargang 33, nummer 140 (maart 2015): p.26-31
Deze website toont voornamelijk bronnenmateriaal van ‘oude’ Nederlandse mime uit de jaren zestig, zeventig en tachtig, omdat deze materialen en makers het meest kwetsbaar zijn. Dit roept vanzelfsprekend ook de vraag op hoe goed actuele Nederlandse mime eigenlijk gearchiveerd wordt. Met name na het wegvallen van het Theaterinstituut Nederland in 2012 is er geen instituut meer die centraal deze taak op zich neemt, en is archivering simpelweg een verantwoordelijkheid van gezelschappen en producenten zelf. Hoe kunnen we als vakgebied hierover het gesprek voeren? Wat moet bewaard blijven, voor wie en waarom? Dit artikel uit tijdschrift Etcetera bespreekt o.a. hedendaagse mime van Boogaerdt/ VanderSchoot en Schweigman&.
Deze website toont voornamelijk bronnenmateriaal van ‘oude’ Nederlandse mime uit de jaren zestig, zeventig en tachtig, omdat deze materialen en makers het meest kwetsbaar zijn. Dit roept vanzelfsprekend ook de vraag op hoe goed actuele Nederlandse mime eigenlijk gearchiveerd wordt. Met name na het wegvallen van het Theaterinstituut Nederland in 2012 is er geen instituut meer die centraal deze taak op zich neemt, en is archivering simpelweg een verantwoordelijkheid van gezelschappen en producenten zelf. Hoe kunnen we als vakgebied hierover het gesprek voeren? Wat moet bewaard blijven, voor wie en waarom? Dit artikel uit tijdschrift Etcetera bespreekt o.a. hedendaagse mime van Boogaerdt/ VanderSchoot en Schweigman&.
‘Mime in Nederland: les Enfants (terribles) du paradis’, ETCETERA, year 33, issue 140 (March 2015): p.26-31This website mainly presents source material of 'old' Dutch mime from the sixties, seventies and eighties, because at this moment these materials and makers are the most vulnerable. This of course also raises the question how well contemporary Dutch mime is actually archived. Particularly after the loss of the Netherlands Theatre Institute in 2012, there is no longer an institute that takes on this task centrally, and archiving is simply the responsibility of companies and producers themselves. How can we, as a discipline, discuss this? What must be preserved, for whom and why? This article published by Etcetera discusses contemporary mime by Boogaerdt/ VanderSchoot and Schweigman&.
Plaatsingslijsten van het archief van het
Nederlands Mime Centrum (NMC), 2006, en van de Stichting Nederlandse
Pantomime (SNP).Dit zijn de zogenaamde
‘plaatsingslijsten’ van twee archieven uit de collectie van het voormalige
Theaterinstituut Nederland (nu onderdeel van de Bijzonder Collecties van de
Universiteit van Amsterdam). Deze plaatsingslijsten, die een beperkte
inventaris geven van de aanwezige documenten – zijn in 2006 door Marijn de
Langen ten behoeve van haar promotieonderzoek in samenwerking met stagiaires
Nina Aalders, Sylvia Berfelo en Marijke Vrielink opgesteld. Een plaatsingslijst
is een genummerde lijst van bronnen: in dit geval betreft het voornamelijk
papier (brieven, publiciteitsmateriaal, tekeningen, foto’s etcetera). Ieder
nummer op de plaatsingslijst verwijst naar een nummer op een omslagvel. Een
omslagvel is een zuurvrij papier – een ‘omslag’ – ongeveer ter grootte van een A3, dat letterlijk om het
bronnenmateriaal heen geslagen wordt en dit bij elkaar houdt. Iedere genummerde
omslag bevindt zich in een archiefdoos van zuurvrij karton. In één doos zitten
in dit archief gemiddeld ongeveer 5-10 omslagen.